ضرورت اندازه گیری ضرایب پراکندگی دستگاههای پرتو درمانی

مهمترین هدف در پرتودرمانی‏ درمان قطعی تومور و حفظ بافت های سالم مجاور است. به دلیل لازم است اختلاف بین دوز تجویز شده و دوز منتقل شده به تومور کمتر از 2 درصد باشد. به منظور محاسبه دوز تومور، خروجی دستگاه پرتو درمانی برای یک میدان مرجع (2cm1010) اندازه گیری می شود. هدف از انجام این تحقیق بررسی ضرورت استفاده از ضرایب پراکندگی برای تبدیل خروجی میدان مرجع به خروجی سایر میدان های مورد استفاده در پرتو درمانی بود. ضرایب پراکندگی کل‏، scp، کولیماتور، sc و فانتوم sp، به روش اندازه گیری و محاسبه برای دستگاه های پرتو درمانی بیمارستان سیدالشهدا، (ع) اصفهان تعیین شد. sc در فانتوم استوانه ای باریک ساخته شده در این تحقیق و scp در فانتوم آب اندازه گیری شد. sp از مقادیر scp و sc به دست آمد. صحت روش جداسازی scp به دو قسمت sc و sp، برای مواردی که اندازه میدان کولیماتور با اندازه میدان فانتوم متفاوت است. با مقایسه مقادیر اندازه گیری و محاسبه شده scp‏، برای میدان های بلوک شده ارزیابی شد. نتایج حاصل از انجام این تحقیق نشان می دهد در صورت عدم استفاده از ضرایب پراگندگی پرتو mv12 شتاب دهنده خطی ساترن، دوز منتقل شده به تومور از 15+ درصد (در بزرگترین میدان) تا 6- درصد (در کوچکترین میدان) با دوز تجویز شده متفاوت می باشد (در مورد co60 خطا 8 درصد بود). برای محاسبه دوز در میدان های بلوک شده‏، صحت روش جداسازی scp به sc برای میدان کولیماتور و sp برای میدان فانتوم تأیید شد (حداکثر انحراف از مقادیر تجربی 3/1 درصد بود). در روش استفاده از میدان فانتوم برای انتخاب scp‏، دوز تومور از 4/2 درصد (برای بلوک 27 درصد) تا 8/7 درصد (برای بلوک 90 درصد) بیشتر از دوز تجویز شده برای پرتو mv12 بود (خطا با افزایش بلوک و نزدیک شدن بلوک به مرکز میدان افزایش می یابد).